Groene projecten? Texel is er bekend om. Het eiland is een proeftuin voor elektrisch rijden, opwekken van aardwarmte, zonne- en windenergie. 2020 is de streefdatum, dan wil de gemeente zich grotendeels zelf bedruipen met eigen groene energie. Achter de deuren van vele huishoudens schuilen echter al veel langer groene en milieubewuste Texelaars. Hinter grünen Türen Grüne Projekte? Texel ist dafür bekannt. Die Insel ist ein Versuchsfeld für Elektrofahr zeuge, sowie die Erzeugung von Erdwärme, Sonnen- und Windenergie. 2020 ist das angestrebte Datum, dann will sich die Gemeinde größtenteils selbst mit grüner Energie versorgen. Hinter den Türen vieler Haushalte verbergen sich jedoch schon viel länger grüne und umweltbewusste Texeler. Hier folgen einige Tipps von Jaap Vlaming, einem Pionier auf dem Gebiet des grünen und nachhaltigen Denkens auf Texel. achter Interview: Ingrid Spelt groene deuren Groen denken en leven is zo gewoon geworden in het leven van Jaap Vlaming (62), dat hij eerst even moet nadenken hoe groen hij eigenlijk in de wereld staat. Jaap, een van de eerste huismannen op Texel, is de zoon van de oprichtster van de Wereldwinkel op het eiland. Zij hebben elkaar geïnspireerd in de interesse voor de Derde Wereld. ‘Op mijn 21e ben ik ontwikkelingswerk gaan doen als landbouwvoorlichter in Kameroen. ‘Je moet doen wat je wilt, jongen’, zei mijn moeder, wel met tranen in haar ogen. Het land is altijd onderdeel van mijn leven gebleven. Ik ga er om de paar jaar heen. Op Texel heb ik een plek, maar daar heb ik ook vrienden. Ik wil die wereld niet meer kwijt’, glimlacht ex-raadlid van GroenLinks (1990-2002). Zijn onlangs overleden moeder MienVlaming-Drost (92) verkocht in de jaren '70 eerlijke koffie aan huis. Doordat haar zoon ontwikkelingswerk deed, ontstond het idee meer producten uit de Derde Wereld te verkopen en zo meer aan ‘bewustwording’ op Texel te doen. ‘Mijn moeder zette de SOS Wereldwinkel op aan huis. Ze betaalde de inkoop uit geld van een erfenis. Koffie en thee verkochten we aan huis, kunstnijverheid op markten en in het Jeugdgebouw in Oosterend.’ huisman Na vier jaar Kameroen keerde Vlaming terug. Met heimwee. Hij werkte na zijn Derde Wereldavontuur als KI-inseminator en nam grond- en gewasmonsters voor de landbouw. Na de geboorte van hun eerste kind keerde zijn vrouw Joke terug naar het onderwijs. Vlaming werd huisman. Soms tot verbazing van zijn omgeving ‘We waren voorlopers. Vooral leeftijdsgenoten en jongeren begrepen mijn keuze niet. Gek genoeg accep- Foto: Zilte Zaken ‘Die Asche eines holzbefeuer­ ten Herdes oder Ofens kann als Dünger (Kalium oder andere Minerale) in den Gemüsegar­ ten. Noch besser sind Pellets aus Heu oder Stroh, wie ich sie im vorigen Jahr bei Texelbriq bekommen habe. Anfänglich habe ich im Herd Kohlen be­ nutzt, aber dann kann man die Asche nicht verwenden. Es ist nicht umweltfreundlich.’ Foto: Zilte Zaken ming aap Vla J ‘Ik heb een stuk grond waar ik 120 soorten heb staan. Volgens mij is het de grootste verzameling ooit.’ Ethiopische tomaten Dertig jaar geleden begon Vlaming zich te verdiepen in de teelt van oude groenterassen, die nu bekend staan als 'vergeten groenten'. Die verzameling, inclusief de rabarber, kent zeshonderd variëteiten. ‘Ik heb veel contacten in Engeland, Amerika, Ierland en Zwitserland over zaden en groenten. En over tropische vissen, want die heb ik een tijdlang ook gekweekt.’ Een leven zonder internet? Liever niet, zegt Vlaming. Internet is een uitkomst om zijn verzameling oude zaden van groenterassen uit te breiden, maar vooral om kennis uit te wisselen. ‘Via internet ben ik mooie rassen tegengekomen. Als ik in het buitenland ben, neem ik groenten en zaden mee om te zien hoe ze het bij ons doen. De Ethiopische tomaten kunnen bijvoorbeeld redelijk goed buiten staan, ze rotten niet snel.’ Step De auto is sinds jaren weer terug in het leven van de fanatieke stepper. ‘Het liefst ga ik op de step, maar een auto is soms wel makkelijk.’ Zijn eerste kennismaking met deze tweewieler was twaalf jaar geleden. Voor een project voor zwerfjongeren in Kameroen liet hij zich sponsoren: in acht dagen steppen naar Trier. Die stad heeft hij nooit gehaald vanwege een blessure. Het geld rolde wel binnen. Nog steeds hebben jongeren in Kameroen zijn hart. Deze maand vertrekt hij naar het land om te kijken hoe het er voor staat met het schoolproject in Bétaré-Oya, dat eveneens gesteund wordt door de Fonteinschool. ‘Dat wij vanuit Texel met ze meedenken, ze steunen, motiveert de bewoners te blijven wonen in het stadje, dat in the middle of nowhere ligt.’ Foto: Jaap Vlaming teerden ouderen het vaak wel dat ik huisman was. Doordat ik thuis was, later met vier kinderen, had ik wel tijd om dit huis af te bouwen.’ Groene kriebels had Vlaming toen al. Het compost-toilet heeft het huis niet gehaald, maar op het dak glinsteren zonnepanelen, op zolder staat een zonneboiler, de woning wordt verwarmd door een houtgestookt fornuis, de gordijnen zijn gemaakt van twaalf soorten schapenwol, gesponnen door Vlaming en gebreid door zijn vrouw, de groenten komen van de volkstuin. Groenten kweken heeft zijn voorliefde. Rabarbers hebben een speciaal plekje. ‘(Selbst gemachte) grob ge­ strickte Gardinen aus Schaf­ wolle sind im Winter ein Puffer gegen die Kälte, im Sommer halten sie die Wärme gut ab.’ ‘In einem Ziergarten wächst Rhabarber sehr gut. Man kann ihn mit Kaffeesatz düngen und bekommt davon vier bis fünf Kilo Rhabarber pro Jahr. Es ist eine prachtvolle Zierpflanze.’ ‘Zehn Jahre lang habe ich meinen Energieverbrauch alle zwei Wochen ganz genau ge­ messen. Auf die Dauer wurde es anstrengend, lieferte aber wertvolle Einblicke. Ich ver­ brauche jährlich für höchstens 1000 Euro Energie in dieser Einfamilienwohnung.’ ‘Een zonneboiler hoef je niet direct te kopen, je kunt hem ook huren. Je wordt er niet rijk van, mogelijk speel je quitte als je subsidie krijgt. Maar je levert een flinke CO2 reductie. Het is iets om te overwegen, naast andere besparingsideeën zoals muur- en glasisolatie. Vooral ook omdat de btw omlaag is gegaan op (ver)bouwen. Zie voor tips www.milieucentraal.nl.’ 25 Pagina 24

Pagina 26

Heeft u een cursus, digimagazine of elesmateriaal? Gebruik Online Touch: catalogus online bladerbaar op uw website plaatsen.

Herfst 2010 Lees publicatie 21Home